تقلید از نیاکان و آیات خدا (قرآن)در این مقاله به بررسی آیاتی که مربوط به مقلدین کورکورانه و اعراض آنها از آیات خدا خواهیم پرداخت. ۱ - اثر تقلید کورکورانه از نیاکانروىگردانى از پذيرش آيات الهى، اثر تقلید کورکورانه از نیاکان: ثم بعثنا من بعدهم موسی وهـرون الی فرعون وملاه بـایـتنا فاستکبروا وکانوا قومـا مجرمین• قالوا اجئتنا لتلفتنا عما وجدنا علیه ءاباءنا وتکون لکما الکبریاء فی الارض وما نحن لکما بمؤمنین. «بعد از آنها موسی و هارون را با آیات خود به سوی فرعون و اطرافیانش فرستادیم، اما آنها تکبر کردند (و زیر بار حق نرفتند چرا که) آنها گروهی مجرم بودند. گفتند آیا آمده‌ای که ما را از آنچه پدرانمان را بر آن یافتیم منصرف سازی، و بزرگی (و ریاست) در روی زمین از آن شما باشد؟ ما به شما ایمان نمی‌آوریم!». ۲ - مبارزات موسی و هاروندر ذکر داستانهای انبیاء و امت‌های پیشین به عنوان الگوها و نمونه‌های زنده نخست سخن از نوح، و سپس پیامبران بعد از نوح، به میان آمد، اکنون در این آیات نوبت موسی و هارون و مبارزات پیگیرشان با فرعون و فرعونیان است. در نخستین آیه می‌گوید: (سپس بعد از رسولان پیشین، موسی و هارون را به سوی فرعون و ملا او همراه با آیات و معجزات فرستادیم) (ثم بعثنا من بعدهم موسی و هارون الی فرعون و ملائه بایاتنا). (ملا) همانگونه که سابقا هم اشاره کرده‌ایم به اشراف پر زرق و برق گفته می‌شود که ظاهرشان چشم پر کن و حضورشان در اجتماع در همه جا دیده می‌شود، و معمولا در آیاتی از قبیل آیات مورد بحث به معنی دار و دسته و اطرافیان و مشاوران می‌آید. ۳ - موسی در برابر فرعونفلما جاءهم موسی بـایـتنا بینـت قالوا ما هـذا الا سحر مفتری وما سمعنا بهـذا فی ءابائنا الاولین. «هنگامی که موسی با معجزات روشن ما به سراغ آنها آمد گفتند: این چیزی جز سحر نیست که به دروغ به خدا بسته شده، ما هرگز چنین چیزی در نیاکان خود نشنیده‌ایم!». ۴ - انکار آیات الهیواذا تتلی علیهم ءایـتنا بینـت قالوا ما هـذا الا رجل یرید ان یصدکم عما کان یعبد ءاباؤکم وقالوا ما هـذا الا افک مفتری وقال الذین کفروا للحق لما جاءهم ان هـذا الا سحر مبین. «هنگامی که آیات روشنگر ما بر آنها خوانده شود می‌گویند او فقط مردی است که می‌خواهد شما را از آنچه پدرانتان پرستش می‌کردند باز دارد، و می‌گویند: این جز دروغ بزرگی که (به خدا) بسته شده چیز دیگری نیست، و کافران هنگامی که حق به سراغشان آمد گفتند: این فقط یک سحر آشکار است!». ۴.۱ - منطق منکرین آیاتآیات گذشته از وضع مشرکان و افراد بی‌ایمان در قیامت سخن می‌گفت، آیات مورد بحث بار دیگر به وضع آنها در این دنیا پرداخته عکس‌العمل آنان را در برابر شنیدن قرآن بازگو می‌کند، تا روشن شود آن سرنوشت شوم در قیامت معلول این موضع‌گیری غلط در مقابل آیات الهی در دنیاست. نخست می‌گوید: هنگامی که آیات روشنگر ما بر آنها خوانده می‌شود می‌گویند این مرد فقط می‌خواهد شما را از آنچه نیاکانتان پرستش می‌کردند باز دارد (و اذا تتلی علیهم آیاتنا بینات قالوا ما هذا الا رجل یرید ان یصدکم عما کان یعبد آبائکم). این نخستین عکس‌العمل آنها در برابر این آیات بینات است که به منظور تحریک حس عصبیت در این قوم متعصب مطرح می‌کردند. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۳۲۲، برگرفته از مقاله «تقلید از نیاکان و آیات خدا». |